اولین های صنعت نفت را بشناسید/114 سال با نفت

نخستین فعالیت اکتشافی ایران در سال 1280 با قرارداد "دارسی" در مناطقی از استان خوزستان آغاز شد و هفت سال بعد با کشف میدان نفتی مسجد سلیمان، به نتیجه رسید.

نخستین میدان دریایی کشور، بهرگانسر است که در دهه 1330 کشف شد.

نخستین چاه نفت که به معنای حقیقی حفاری شد، در عمق 21 متری به نفت رسید.

نخستین ناوگان نفتی کشور، 26 شهریورماه 1334 به نام شرکت ملی نفتکش تشکیل شد.

نخستین بار استفاده از گاز در ایران، برای روشنی چراغ مورد استفاده قرار گرفت.

نخستین استفاده از گاز طبیعی خارج از حوزه مناطق نفتخیز، برای تغذیه کارخانه تازه تاسیس مجتمع کود شیمیایی شیراز بود که از سوی وزارت صنایع و معادن در سال 1344 احداث شد.

نخستین چاهی که به گاز رسید، چاه پازنان واقع در جنوب شرقی آغاجاری بود که با هدف استخراج نفت حفر شده بود.

نخستین بار گاز ایران در سال 1349 به شوروی سابق صادر شد.

نخستین خط لوله ایران در سال 1349 احداث شد.

نخستین بار، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در تاسیسات خود از گاز ترش منطقه مسجد سلیمان استفاده کرد.

نخستین بار، صنایع پتروشیمی ایران در سال 1337 با تاسیس بنگاه کود شیمیایی کار خود را آغاز کرد.

نخستین خط لوله نفت ایران به طول 130 کیلومتر از مسجد سلیمان به پالایشگاه آبادان، در سال 1911 میلادی مورد بهره برداری قرار گرفت.

نخستین پالایشگاه کشور در آبادان، به نام پالایشگاه آبادان در سال 1912 اماده بهره برداری شد.

نخستین چاه نفت کشور که به نفت رسید، در مسجد سلیمان حفر شد که این چاه در 5 خرداد ماه 1287 فوران کرد.

نخستین پتروشیمی ایران، مجتمع پتروشیمی شیراز است که در سال 1342 جهت تولید کود شیمیایی در مرودشت فارس احداث شد.

نخستین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مهندس مهدی بازرگان بود که هفتم تیرماه 1330به این سمت رسید و بدین ترتیب قرارداد ننگین "دارسی" لغو شد.

نخستین فردی که مسئول عملیات حفاری چاه های نفت ایران شد، جرج رینولدز بود .

نخستین آموزشگاه عالی صنعت نفت، وابسته به شرکت ملی نفت و یکی از قدیمی ترین واحدهای آموزشی کیور در سال 1318 با نام "آموزشگاه فنی آبادان" شروع به کار کرد که   در سال 1341 به "دانشکده مهندسی نفت آبادان" و در سال 1368 به "دانشگاه صنعت نفت" تغییر نام یافت.

نخستین محموله نفت ایران در سال 1292 شمسی به خارج از کشور صادر شد.

نخستین بار، نفت در سال 1304 شمسی به بازار ایران عرضه شد.

نخستین انبار نفت کشور، در نازی آباد تهران و قزوین ساخته شد.

نخستین جایگاه عرضه بنزین کشور در خیابان 15 خرداد و وحدت اسلامی تهران احداث شد.

 نخستین پالایشگاه کشور در آبادان

در سال 1288 شمسی احداث پالایشگاه آبادان در شمال جزیره آبادان در 12 کیلومتری خرمشهر آغاز گردید . همزمان با این اقدام یک خط لوله به ظرفیت 8 هزار بشکه در روز از میدان نفتی مسجد سلیمان به آبادان کشیده شد. در سال 1291 پالایشگاه آبادان با ظرفیت اولیه 2500 بشکه در روز کار خود را آغاز کرد و در سال 1300 ظرفیت آن به 45 هزار بشکه در روز رسید و در سال 1316 تا مرز 200 هزار بشکه در روز افزایش یافت . در جنگ جهانی دوم به پالایشگاه آبادان توجه بیشتری به عمل آمد و از سال 1324 به عنوان بزرگترین پالایشگاه جهان شناخته شد و با تولید روزانه 25 هزار بشکه بنزین هواپیما و تامین بخش عمده سوخت ناوگان جنگی بریتانیا نقش موثری در پیروزی متفقین ایفا کرد . توسعه پالایشگاه بعد از جنگ نیز ادامه یافت و در اواخر سال 1329 صنعت نفت کشور ملی شد. به دنبال خروج بیگانگان ،تولید پالایشگاه متوقف گردید. اما بلافاصله به دست کارشناسان ایرانی راه اندازی شد. 

در اول مهر ماه 1359 پالایشگاه به علت آغاز جنگ تحمیلی با عراق از مدار تولید خارج شد و طی جنگ صدمات بسیاری به تاسیسات آن وارد گردید. پس از پایان جنگ ، در مرحله اول بازسازی در فروردین 1368 دوباره فعالیت این پالایشگاه با ظرفیت 135 هزار بشکه در روز آغاز شد و در فروردین 1370 در مرحله دوم بازسازی ظرفیت آن به 250 هزار بشکه در روز و در سال 1373 به حدود 380 هزار بشکه در روز رسید و در مرحله پایانی ظرفیت آن به 450 هزار بشکه در روز افزایش یافت. 

اروند رود انجام می گیرد . به علت محدودیت ظرفیت بارگیری در اروند رود و احداث خطوط لوله به بندر ماهشهر محصولات پالایشگاه از اواسط دهه 1340 از بندر ماهشهر صادر می شد.درحال حاضر بخش عمده محصولات این پالایشگاه از طریق خطوط لوله به داخل کشور حمل می شود.  

اولین حفار چاه های نفت در ایران

جرج رینولدز نخستین مسئول عملیات حفاری چاه های نفت در ایران به شمار می رود و در اثر سخت کوشی او بود که دارسی به نفت ایران دست یافت.

رینولدز در پی انعقاد قرارداد دارسی در سال 1280 به ایران آمد و ابتدا فعالیت خود را در ناحیه چاه سرخ در غرب کشور آغاز کرد ولی به علت خشک شدن نفت چاه سرخ لوازم حفاری را به جنوب ایران در مسجد سلیمان انتقال وعلی رغم ناامیدی دارسی ، امیدوارانه به تلاش خویش ادامه داد  چند روز بیشتر به پایان قرارداد هفت ساله دارسی باقی نمانده بود و بیش از 5 سال از عملیات حفاری می گذشت اما هنوز خبری از نفت نبود. 

سرانجام مدیران شرکت به او دستور دادندکه حفاری را متوقف کند و به انگلستان باز گردد. اما رینولدز توجهی به این دستور نکرد و به کار خود ادامه داد و سرانجام زمانی که دو روز به پایان قرارداد 7 ساله باقی مانده بود در ساعت 4 صبح 26 ماه مه 1908 میلادی (مطابق با پنجم خرداد 1287 هجری شمسی ) در عمق 1180 پا ، نفت از چاه شماره یک فوران کرد. 

پس از مدتی مدیران شرکت که بر اثر سر سختی او به ثروت بسیار دست یافته بودند او را از شرکت اخراج کردند. او ایران را ترک کرد به لندن رفت و سپس از لندن راهی ونزوئلا گردید و در آنجا به حفاری چاه های نفت پرداخت.