24 سد و 33 نقطه آلوده کننده در کارون
گزارش :هادی بیت سیاح
ازت و فسفر مهمترین آلاینده های ورودی به کارون
بروال - دکتر تکدستان عضو کنفرانس ملی کارون اظهار کرد:با وجود اینکه کشور ایران ١/٢ در صد جمعیت جهان را تشکیل می دهد 0.3درصد منابع آبی جهان را دارا می باشد که مقدار آن خیلی کم است .کمبود آب در ایران بدلیل توسعه نامتوازن و غیر علمی کشاورزی و صنعت اتفاق افتاده است .
وی در مورد رودخانه کارون عنوان کرد: ورود فاضلاب ها به آن باعث غیر قابل مصرف شدن آب رودخانه شده است که طبق تقسیم بندی وزارت بهداشت تقریباً یازده نوع آلاینده وارد رودخانه می شود که مهمترین آلاینده ها ازت و فسفر هستند که وارد رودخانه می شوند که می تواند اکوسیستم منابع آبی را بهم بزند و مشکلات زیست محیطی را در برداشته باشدکه بیشتر این آلاینده ها از طریق فاضلاب های شهری و صنعتی ، بهداشتی و کشاورزی وارد این رودخانه می شوند.با توجه به سرانه مصرف آب هر فرد روزانه ٢٠٠لیتر پساب وارد رودخانه کارون می شود .
بحث دیگری که میتوان کرد بحث غلظت است که با بالا امدن غلظت آلاینده ها در رودخانه کارون باعث ایجاد بیماری های سرطان زا و یا بیماری هایی مثل بچه کبود(blue baby) و نیز ایجاد جلبک در دریچه های ورودی تصفیه خانه ها می شود که اکنون با توجه به پنج تصفیه خانه ای که در اهواز داریم همه آنها دچار مشکل رشد جلبک در کانالها شده اند که در ایجاد بو و تغییر طعم آب اثر بسزایی دارد، مشکل دیگر ، رشد جلبک در رودخانه است که باعث گندیدگی رودخانه شده و در نهایت باعث مرگ خیلی از موجودات زنده در آب خواهد شد.
وی ادامه داد :باید به استانداردهای پساب ورودی به رودخانه دقت شود چه بخش های کشاورزی چه شهری صنعتی یا بیمارستانها و شیلات مطابق با استاندارد محیط زیست باید پساب خود را وارد رودخانه کنند که الان تصفیه بخش چنیبه دارد پساب ها را مطابق استاندارد وارد رودخانه می کنند که البته تمام تصفیه خانه ها مطابق استاندارد نیستند.
دکتر لاهیجان زاده در واکنش به سخنان دکتر تکدستان چنین فرمودند که حدود ٥٥درصد فاضلاب شهری مسدود شده اند و وارد رودخانه نمی شوندعلاوه بر آن رودخانه کارون به دلیل کاهش دبی توان خود پالایی را از دست داده است و امکان پذیرش این پساب ها را ندارد که ما مجبوریم با توجه به میزان دبی رودخانه میزان پساب های ورودی را کنترل کنیم.
وجود عناصر سنگی در کارون پیش زمینه سرطان
دکتر نورزاده حداددیگر عضو شرکت کننده در کنفرانس نیز عنوان کرد:یکی از معضلات کارون ورود بی حساب و کتاب فاضلاب ها به رودخانه کارون است که در خیلی از کشورها از فاصلاب ها در زمینه آبیاری کشاورزی استفاده می شود.
تصفیه خانه هایی که داریم به دلیل نبود اعتبار یا طراحی های غلط کارایی چندانی ندارند.
مشکل بعدی وجود عناصر سنگین در آب است. که از طریق گیاه وارد بدن دام یا خود انسان می شود که خود پیش زمینه سرطان است.بیماری هایی که در اینجا شیوع پیدا کرده در اثر وجود برخی یونهای سمی در رودخانه است .
وی انتقال آب و پیرو آن کاهش دبی رودخانه را سبب آلودگی بیش از پیش رودخانه دانست.
24 سد و 33 نقطه آلوده کننده
دکتر بهنام کرمی از اعضا کنفرانس ملی کارون اظهار کرد:حوزه کارون بزرگ در هشت استان قرار دارد که استان خوزستان با ٤٣ درصد حوزه مطالعاتی و استان همدان با ٣درصد حوزه مطالعاتی بیشترین و کمترین حوزه ها را دارند.
٦٧درصد حوزه کارون بزرگ را کوهستانها ٣٣درصد ان را دشت ها و کوهپایه ها تشکیل می دهند که کوهستان نقش مؤثری در تأمین آب یک رودخانه دارد.همین حوزه کارون یکی از تراکم پذیرترین نقاط جمعیتی کشور را تشکیل میدهد.
منابع اب های کارون بزرگ در دو بخش تقسیم می شوند ابهای سطحی و ابهای زیر زمینی می باشند.هم اکنون ٢٤سد در حال بهره برداری داریم البته در کل حوزه کارون بزرگ می باشد.از نقطه دزفول تا اهواز ٣٣منبع الودگی کارون وجود دارد.
وی در مورد آلودگی های بوجود آمده توسط شرکت نیشکر عنوان کرد:متأسفانه هر وقت بحث الودگی آب در توسعه نیشکر شود مسئولین آن از بحث فرار به جلو استفاده می کنند که بایستی بک جایی بپذیریم که هر فعالیتی وسیع یک جاهای منفی نیز دارد.در توسعه نیشکر کارهای زیر ساختی خوبی انجام شده که هر هفته کلیه گیاهان رصد می شود اما سؤال اینجاست با توجه به آمارها چرا در برخی وقتها که تولید کم بوده آمار استفاده کود بالا بوده است؟
نیشکر یکی از گیاهان با ارزش است که ارزش آن بر هیچ کس پوشیده نیست ولی بحث ما خود گیاه نیشکر نیست بحث ما عملیات هایی که بر این گیاه انجام می شود است. متأسفانه ظروف سموم نیشکر در کلیه بخش های توسعه نیشکر آتش زده می شود و باعث الودگی هوا می شود.حل مشکل براصلاح برخی فرآیندهای تولید نیشکر است.
وی در مورد گیاه کنوکارپوس که سطح شهر ما را سبز کرده عنوان کرد:این گیاه باعث فراری دادن بسیاری از پرندگان در سطح شهر شده که می بایست در مورد این معضل فکر اساسی صورت گیرد.
اراضی استفاده شده در نیشکر قابل کشت نبود!!!
مهندس جسین آمیلی معاون بهره برداری کشاورزی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی دیگر عضو شرکت کننده در این کنفرانس بود. وی عنوان کرد:در کل استان ١٠٠هزار هکتار نیشکر داریم که به سه واحد تقسیم می شود.مجموعه تولیداتی نیشکر شامل تولید شکر و کاغذو خوراک دام و الکل و MDFمی باشد.
اراضی استفاده شده قابل کشت نبود که با هزینه های بالایی انها را توانستیم تغییر بدهیم و آنها را احیاء کنیم .از سال ١٣٧٤ شروع به کشت و کار کردیم که الان حدود ٧٠هزار هکتار زیر کشت است.وانواع موجودات زنده در توسعه نیشکر زیست می کنند که یک اکو سیستم خاصی برای خود درست کرده است.اکسیژنی که گیاه نیشکر تولید می کند خیلی بیشتر از دی اکسید کربنی که به محیط میدهد است.در رابطه با تصفیه خانه ها نیز هفت تصفیه خانه درنیشکر وجود داردکه کاملا فعال هستند و مجموع کل نیتریت زه آب های توسعه نیشکر کمتر از ٨ppmاست که محدوده مجاز ان ٦٠ppmمی باشد.
وی در مورد کودها عنوان کرد: بر اساس نیاز گیاه از کودهای ازته و فسفره استفاده می کنیم که با این کار میزان نیتریت و نیترات براحتی قابل کنترل است.
دکتر جعفر مرشدی نیز در این کنفرانس عنوان کرد: وجود تغییرات بسیار زیادی که در محیط رودخانه کارون اتفاق افتاد باعث ناپایداری این رودخانه از گذشته تا به حال شده است.دو کار اصلی که احداث یک سد در حوظه ابی می تواند انجام دهد اولی کاهش و کنترول دبی و دوم کنترول میزان رسوب است.این دو متغییر در نهایت سبب کاهش تغییرات کانال پایین رودخانه می شود و باعث تغییر مسیر رودخانه ها می شود.علاوه بر آن می توان به شکل گیری جزایر رسوبی نیز از نتایج آن اشاره کرد.
امارها و اطلاعات نشان میدهد که تغییر کاربری اراضی به ضرر رودخانه کارون تمام شده است.
اگر نگاهی به تعداد جزایر در محدوده شهر اهواز از سال ١٩٧٣ تا ٢٠١٣ داشته باشیم می بینیم که با روند افزایشی زیادی از ١٠ جزیره در سال ١٩٧٣ به ٣٧ جزیره در سال ٢٠١٣ رسیده که این یعنی تغییر در مسیر رودخانه است. و رودخانه کارون امکان از بین بردن جزایر را ندارد به دلیل کاهش دبی رودخانه میباشد.که زنگ خطری است برای محدوده توسعه نیشکر است که پس کارها و تحقیقات انجام شده یکی از مکانهای رسوبی در اینده محدوده توسعه نیشکر است.
نیترات آزاد شده توسط شرکتها باعث انواع سرطان می شود.
دکتر هادی معاضد نیز عنوان کرد: بیماری ناشی از نیترات موجود در اب به نام بچه کبود (blue baby) که با از بین بردن بافت ها باعث مرگ مبتلا به آن خواهد شد.نیترات موجب بالا بردن TDSیا ECآب می شود که برای کشاورزی مضر است. عامل اصلی این مسئله وجود ان فاضلاب های بدون تصفیهدر کارون می باشد.
می توان یکی از شاخصهای الودگی اب حساب کرد که عامل اصلی ان فاضلاب های بدون تصفیه است.
مشکلی که نیترات در رودخانه ها بوجود می اورد ایجاد تغذیه گرایی است که موجب مصرف اکسیژن محلول در اب می شود که موجب مرگ رودخانه می شود.از دیگر اثرات آن تشکیل لایه های عظیم از لجن در اعماق آب می باشند.
نیترات را در اب رودخانه نمی توان از بین برد باید در تصفیه خانه ها این کار را انجام داد که یک کار هزینه بر می باشد و باید سازمانها زیر بار هزینه های آن بروند که در غیر اینصورت با یک جامعه مریض به انواع سرطان مواجه خواهیم شد.دلایلی مانند خشکسالی ها و پایین آمدن دبی باعث افزایش غلظت نیترات در آب می شوند که یکی از مهمترین عوامل آن انتقال اب بین حوزه ای است که نباید انجام شود.
دعوت به هکاری با رسانه ها
بهاروند مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در خوزستان نیز در این کنفرانس عنوان کرد:کارون افتخار ایران و خوزستان است و حیات و ممات استان به کارون بستگی دارد.خواهشی که از همه عزیزان دارم که به صورت سیستمی کار کنیم و منفرد کاری نکنیم اگر به صورت سیستمی کار کنیم همانند اصفهان که همه دست به دست هم دادند تا زایده رود را احیاء کنند.ما باید از بیان مسائل احساسی اجتناب کنیم و به امور منطقی و مستدل علمی بپردازیم تا به نتایجی واضح و واقعی دست یابیم.
طبق امارهایی که ما در رسانه داریم در سالهای گذشته خروجی رودخانه کارون بیش از ٢٠ میلیارد متر مکعب بود ولی الان ما چیزی کمتر از ٨میلیارد متر مکعب خروجی داریم که زنگ خطری برای همه ما می باشد.
بحثی که مقام معظم رهبری مطرح کردند طرح احیاء ٥٥٠ هزار هکتاری که سوال اینجاست اب مورد نیاز را از کجا بیاوریم که نیاز به کارشناسی داریم.
اما در بخش رسانه ما تیم هایی را اعزام کردیم که با اغلب کارشناسان و متخصصین مصاحبه هایی را داشتند .
خواهشم از اساتید محترم دارم این است که بیشتر بارسانه ها تعامل داشته باشند و هر کاری بخواهید انجام دهید از طریق رسانه انجام دهید .با ما همکاری کنید ما امادگی کار به صورت تخصصی را داریم که مطالب شما را به مسئولین کشور را بدون واسطه به مسئولین کشور برسانیم.متأسفانه رسانه ها و مطبوعات در استان اغلب مطالبی احساسی را بیان می کنند که اثر گذاری آن خیلی کمتر از مباحث تخصصی است.
دکتر حمادی از کارشناسان سازمان اب و برق نیز اظهار کرد:ماعلاوه بر مسائل زیست محیطی به مسائل سازنده اطراف نیز نیاز داریم .وی در مورد انتقال آب به کارون گفت:دوستان ابتدا اب را مصرف کردند بعد آن را تقسیم بندی منطقه ای کردند .مطمئناً دوستان اصفهانی قدم های خود را بعد از بهشت اباد برای سرشاخه های دیگر نیز بر می دارند.
دکتر مرمزی مشاور استاندار در امور محیط زیست و شیلات نیز در این کنفرانس اظهار کرد:خسارتهای بسیار گسترده ای از بعد کاهش دبی و بالا رفتن الودگی کارون داشتیم.خوزستان به خاطر شرایط اقلیمی خاص خودش قطب پرورش ابزیان کشور محسوب می شود .در حال حاضر بیش از ٣٠ هزار هکتار تقاضای پروانه پرورش ماهی داشته ایم که به دلیل کمبود اب امکان صدور پروانه را نداریم.آلودگی های آب رودخانه باعث افزایش تلفات و کاهش تولید پرورش ابزیان بوده است.
وی افزود: تالاب شادگان خیلی تحت تأثیر کاهش آب کارون و افزایش آلاینده های آن قرار گرفته است که توازن تالاب را به هم زده است.در واقع اب پساب نیشکر که تامین کننده اصلی آب تالاب بوده بیشتر مضر بوده و تنها از خشک شدن آن جلوگیری کرده است. .
