دیدگاه برخی مراجع عظام تقلید در باره باید و نبایدهای عزاداری ماه محرم

برخی از مراجع عظام تقلید در پیام ها، سخنرانی و یا پاسخ به استفتائات نظرات صریح خود را پیرامون باید و نبایدهای عزاداری، وظایف مداحان و عزاداران حسینی در ماه محرم بیان کردند.

برخی از مراجع عظام تقلید در پیام ها، سخنرانی و یا پاسخ به استفتائات نظرات صریح خود را پیرامون باید و نبایدهای عزاداری، وظایف مداحان و عزاداران حسینی در ماه محرم بیان کردند.

در بازتاب این دیدگاه ها، در ابتدای امر نظر رهبر معظم انقلاب را در پاسخ به برخی استفتائات پیرامون عزاداری های ماه محرم بیان می کنیم .



حضرت آیت الله خامنه ای در پاسخ به استفتائات:

استفاده از طبل و سنج و شیپور و همچنین زنجیرهایی که دارای تیغ هستند در مجالس و دسته‏های عزاداری چه حکمی دارد؟   

ج: اگر استفاده از زنجیرهای مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنی قابل توجهی گردد، جایز نیست ولی استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.

س: استفاده از آلات موسیقی مانند اُرگ (از آلات موسیقی و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آنها در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟

ج: استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.

س: در روز عاشورا مراسمی مانند قمه زنی و پا برهنه وارد آتش و ذغال روشن شدن برگزار می‏شود که علاوه بر اینکه باعث بدنام شدن مذهب شیعه اثنی عشری در انظار علما و پیروان مذاهب اسلامی و مردم جهان می‏شود، ضررهای جسمی و روحی هم به این اشخاص وارد می‏کند و همچنین موجب توهین به مذهب می‏گردد، نظر شریف حضرتعالی در این باره چیست؟

ج: هر کاری که برای انسان ضرر داشته و یا باعث وهن دین و مذهب گردد حرام است و مؤمنین باید از آن اجتناب کنند و مخفی نیست که بیشتر این امور باعث بدنامی و وهن مذهب اهل بیت(ع) می‏شود و این از بزرگترین ضررها و خسارت هاست.



** دیدگاه رهبر معظم انقلاب پیرامون برهنه شدن در عزاداری

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده، کارشناس مسائل فقهی به سوالاتی، مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی خامنه ای پاسخ داده اند:

وی در پاسخ به این سوال که نظر آقا در مورد برهنه شدن در عزاداری چیست؟ اگر فیلم برداری نشود و زنان نیز نبینند چطور؟ آیا از نظر فقهی، ایشان حرام می دانند این کار را؟ گفت: در پاسخ به این سوال باید عرض کنیم حضرت آقا توصیه فرمودند به برخی از مداحان که در عزاداری ها برهنه نشوند. اما این به عنوان یک فتوای فقهی نیست که ما بگوییم حرام است. خب اگر نامحرمانی نیستند، اگر مسئله سویی بر آن مترتب نیست، دشمنان سواستفاده نمی کنند خب ممکن است بگوییم حرام هم نباشد؛ مثلا یک جمع محدودی هستند، فیلمبرداری هم نمی کنند، فقط مردان هستند حالا پیراهن را از تن درآوردند و سینه می زنند؛

اما به طور کلی توصیه ایشان این هست - به عنوان یک توصیه - که در عزاداری های مردها برهنه نشوند. چرا؟ چون ممکن است هم در معرض دید نامحرمان باشند و هم دشمنان باز از این مساله سواستفاده کنند برای تبلیغ علیه مکتب اهل بیت (ع).



** دیدگاه های حضرت آیت الله وحید خراسانی:

حضرت آیت الله وحید خراسانی در دیدار شورای هیات های مذهبی کشور با اشاره به نقش مداحان در جامعه و هیات های مذهبی گفت: مداحان مجالس عزاداری را در شان اهل بیت (ع) برگزار کنند، در مداحی ها تلاش کنید، مطالبی را در شان ائمه اطهار(ع) بیان کنید و از آهنگ های ناموزون و نامناسب در مداحی ها جلوگیری کنید، دسته های عزاداری باید توام با تقوا باشند و از سبک ها و نوحه های نامناسب در هیات های مذهبی استفاده نکنند.

مجالس عزاداری اهل بیت(ع) باید با عظمت خاصی برگزار گردد و سبک سیاق در هیات ها مذهبی به روش سلف صالح همان جور که با اخلاص بود برگزار گردد.



**حضرت آیت الله مکارم شیرازی در پیام و درس خارج خود:

ﻋﺰاداران ﺣﺴﯿﻨﯽ از اﻣﻮری ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﻣﻰ ﮔﺮدد ﯾﺎ ﺑﮫﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ دﺷﻤﻦ ﻣﻰ دهﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ از ﻗﻤﻪ زﻧﻰ و آﺳﯿﺐ هﺎی ﻣﮫﻢ ﺑﻪ ﺑﺪن و اهﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت دﯾﮕﺮان ﺑﭙﺮهﯿﺰﻧﺪ.

عزاداران عزیز و خطبا و مداحان گرامی سعی کنند عزاداری به شکل سنتی که مورد رضای معصومین(ع) بوده و هست، اجرا گردد و از سبک های موهن که در شأن شهدای گرانقدر کربلا نیست بپرهیزند.

عزاداران محترم سعی کنند ضمن سوگواری بر شهیدان کربلا به اهداف قیام امام حسین(ع) و یارانش آشناتر شوند و خطبا و مداحان محترم آنها را در این راه یاری دهند.

عزاداران محترم مخصوصاً جوانان عزیز اجازه ندهند از مجالس عزاداری و همچنین از دسته جات محترم عزادار بهره برداری سیاسی و جناحی شود. از اموری که مایه اختلاف بین مسلمین می گردد یا بهانه به دست دشمن می دهد اجتناب فرمایند.

عزاداران حسینی مخصوصاً از قمه زنی و آسیب های مهم به بدن و اهانت به مقدسات دیگران بپرهیزند که در شرایط فعلی هزینه زیادی برای جهان تشیع خواهد داشت و دشمنان در سراسر جهان از آن سوء استفاده می کنند.



**حضرت آیت الله موسی شبیری زنجانی در پاسخ به چند سوال:

چند سالی است که عده ای در مجلس های عزا به همراه ذکر امام حسین (ع) از موسیقی استفاده می کنند. این روش مورد تایید است؟

سبکهایی که با موسیقی همراه می شود درست نیست ، باید از اینها اجتناب کنند، هر روز نمی شود یک حکم از احکام الهی را به بهانه های مختلف کنار بگذاریم و تحریف کنیم.

این روزها سخنان زیادی در باره نحوه عزاداری ها گفته می شود و شاهد ایجاد سبکهای جدید در عزاداری هستیم، نظر حضرت عالی در این باره چیست؟

عزاداری برای امام حسین (ع) و سایر آن بزرگوارانی که در کربلا به شهادت رسیدند از عالی ترین عبادات است که در شکل گیری اعتقادات مردم تاثیر زیادی دارد لذا باید به گونه ای عمل شود که مرضی حضرات معصومین (ع) باشد.

نحوه عزاداری در زمانها و مکانهای مختلف با در نظر گرفتن عرف تعیین می شود و لذا با گذشت بیش از هزار سال شاهد شور بیشتر در عزاداری ها هستیم ولی باید توجه داشت که نحوه عزاداری در برخی موارد صحیح نیست و حتی گاهی رگه هایی از رفتارهای صوفیانه در عزاداری ها دیده می شود. این خیلی بد است که انسان طریقه ای را که ما می دانیم مرضی خدای متعال و حضرت رسول (ص) نیست در عزاداری دنبال کند. عزاداری در درجه اولِ عبادات است و طریقه آن باید مرضی الهی باشد.



**حضرت آیت الله موسوی اردبیلی در پاسخ به استفتائات:

سوال: آیا قمه زنی برای [عزای] اهل بیت حلال است یا حرام؟ چه دلیلی وجود دارد که بعضی از انسان ها قمه بزنند؟ جواب: قمه زدن، اگر ضرر معتنابه داشته باشد و یا به نظر افراد آگاه متشرع منطقه موجب وهن مذهب و مؤمنین باشد جایز نیست .



**حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در پاسخ به استفتائات:

در مراسم سینه زدن، در آوردن لباس در صورتی که معرض تحریک باشد چه حکمی دارد؟

ج) اگر معرض تحریک باشد اشکال دارد و بهتر است با لباس عزاداری شود.

س) اخیراً مطرح می شود که مجالس عزاداری خصوصاً عزای سید الشهدا (ع) از صورت سنّتی و روضه خوانی و استماع آن خارج شود و به صورت نمایشی و تئاتری تبدیل گردد، بلکه به این مطلب اصرار می ورزند. نظر مبارکتان را بیان فرمایید.

ج) اقامه عزای آن بزرگوار باید با ذکر مصائب از کتب صحیحه معتبره توسط ذاکرین و علمای محترم با حفظ شئون اهل بیت (ع) باشد و به صورت تئاتر در آوردن معمولاً خالی از لوازم فاسده و غیر شرعی نیست.

س)بعضی از مداحان به گونه ای ذکر حسین حسین می گویند که موجب شور و هیجان می گردد و همراه با سینه زدن و گریه کردن، جست و خیزی در جمعیت، ایجاد می شود. آیا این کار صحیح است؟

ج) اگر نوحه خوانی و مداحی به صورت غنا باشد حرام است.

س)آیا مداحی که با ریتم موسیقی و به صورت غنا خوانده شود حرام است؟

ج) بلی؛ حرام است.

س)آیا دریافت وجه توسط مدّاح و سخنران در عوض مداحی و سخنرانی در مجالس عزاداری سیدالشهداء علیه السلام جائز است؟

ج) جائز است.



**حضرت آیت الله نوری همدانی:

دفتر حضرت آیت الله نوری همدانی نیز در اطلاعیه ای اعلام کرد: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی در آخرین جلسه درس خارج و همچنین در پیامی که در آستانه ماه محرم صادر نموده اند، فرمودند که باید عزاداری هرچه با شکوه و عظمت بیشتر برگزار گردد و هر عملی که موجب وهن مذهب و اختلاف بین امت اسلامی می گردد حرام است.

معظم له قمه زنی و زدن زنجیر هایی که تیغ دار هستند و موجب پاره شدن بدن می گردد را باعث وهن مذهب دانسته اند و زنجیرهای متعارف و معمول که در بازار به فروش می رسند و آسیبی به بدن نمی رساند را از این حکم خارج دانستند.



**حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی در پاسخ به استفتائات:

عزاداری سید الشهداء (ع) نباید تعطیل یا کم رونق شود و مخصوصا جوانان و نوجوانان باید جذب شوند، ولی کارهایی که خلاف شأن عزاداری است نباید انجام گیرد، اقامه عزاداری حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) از شعائر دینی محسوب شده و انجام آن به همان طریق سنّتی (استفاده از سنج و طبل) چنانچه موهن نباشد اشکال ندارد

مرجع:/ایسنا