آزاد راه ( اتوبان ) یا بزرگراه مسئله این است !

مهدی حمیدی – دانشجوی ارشد برنامه ریزی شهری :/ 

تعریف عبارتی است که معنای یک اصطلاح (واژه، عبارت یا دسته‌ای از نمادها) یا نوع یک چیز را شرح می‌دهد. تعریف واژه به ما می‌گوید که یک چیز باید چه ویژگی‌هایی (مشخصه‌هایی، کیفیاتی، خواصی) داشته باشد تا آن واژه بر آن اطلاق شود. روشن سازی تعاریف در زمینه مباحث شهری نیز، همانقدر که در سایر مباحث اهمیت دارد، مهم است. برای نمونه گاهی مشاهده می شود که فرقی بین آزادراه ( اتوبان ) و بزرگراه قایل نمی شویم و این واژه ها را به جای یکدیگر استفاده می کنیم . (خبر 3/1/93 باوی سلام و...) در ذیل بر آن شدیم تا برخی از این تعاریف را شرح دهیم :
آزادراه : راهی است که خطوط رفت و برگشت آن از یکدیگر جدا بوده و هیچگونه تقاطع همسطح ندارد و ورود و خروج از آن محدود می‌باشد و غالباً با پرداخت عوارض همراه است و معمولاً در خارج از شهرها احداث می‌گردد. ورود و عبور عابرین پیاده و انواع وسائط نقلیه غیرمجاز و عبور دادن دام در آزادراه‌ها و همچنین توقف وسائط نقلیه در خطوط عبور، ممنوع است. آزادراه یا اتوبان با دسترسی کنترل شده راهی است که برای رفت و آمد با سرعت بالای وسائط نقلیه طراحی شده است.در ایران، حداقل سرعت رانندگی در آزادراه‌ها برابر ۷۰ کیلومتر بر ساعت و حداکثر سرعت مجاز برای خودروهای سواری و وانت‌ها ۱۲۰ و برای انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تریلر، کامیون و کامیونت برابر ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت است.
تبصره: پلیس چند آزاد راه را به طور آزمایشی سرعت مجاز آنها را به ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت رساند.

بزرگراه : معبری است دو طرفه و دارای حفاظ میانی با تقاطع های

نامحدود و تقاطع های همسطح محدود و همچنین کنترل دسترسی که عملکرد اصلی آن برقراری ارتباط سریع بین مناطق و نواحی عمده شهری است. بر پایه تعریف مرکز آمار ایران بزرگ‌راه «راهی است حداقل با چهار خط که مسیر رفت و برگشت آن به طور فیزیکی از یکدیگر مجزا و تقاطع‌های آن می‌تواند به صورت هم‌سطح باشد.» بزرگ‌راه راهی است که خطوط رفت و برگشت آن جدا از یکدیگر باشند و معمولاً در درون شهرها ساخته می‌شود و گاه اجباراً دارای تقاطع‌های هم‌سطح، میدان‌ها و چراغ راهنمایی نیز هستند. بزرگ‌راه‌ها، به منظور کاهش ترافیک طراحی می‌شوند.
تفاوت آزادراه و بزرگراه این است که: ۱)آزادراه شانه خطر دارد ولی بزرگراه نه. ۲)تابلوهای نصب شده در آزادراه آبی رنگ ولی در بزرگراه سبز رنگ هستند. ۳)در آزاد راه تقاطع همسطح وجود ندارد و کلیه تقاطع ها غیر همسطح هستند. (تقاطع غیرهمسطح محل برخورد دو یا چند راه ارتباطی است وقتی هریک از این راه‌های ارتباطی در ارتفاع‌های مختلفی از سطح زمین ساخته شده باشند، به‌طوری که عبور و مرور یکدیگر را مختل ننمایند. در برابر این نوع تقاطع، تقاطع همسطح قرار دارد.)
و اما دغدغه ی این روزهای اکثر رانندگان و شهروندان ... لازم است گریزی بزنیم به بزرگراه اهواز -ملاثانی ، بزرگراه امام حسن مجتبی ( ع ) و نصب سرعتگیر در آن . بزرگراهی که طبق تعریف فوق به منظور کاهش ترافیک طراحی می شوند متأسفانه این روزها خود باعث ترافیک و خسارتهای جبران ناپذیر مالی و حتی خدای ناکرده جانی ( در صورت عدم اقدام لازم توسط مسئولین )می شود. نصب سرعتگیر در ورودیهای شهر قابل توجیه می باشد اما نصب سرعتگیرهای متعدد در شیبان و خارج از محدوده تردد شهری قابل توجیه نمی باشد. متأسفانه آقایان می خواهند بی احتیاطی های خود و عدم رعایت اصول ایمنی در بهمن ماه و دیگر ایام که منجر به مرگ دلخراش کارگران شد را با نصب سرعتگیرهای مکرر جبران نمایند . " نصب سرعت‌گیر توهین به مردم است." (خبرگزاری فارس به نقل از جناب آقای مقتدایی استاندار خوزستان در جمع فرماندارن و شهرداران 20/11/92) .   

از مسئولین انتظار می رود این مسئله را بطور جدی و ویژه پیگیری نمایند . در پایان برای همه ی شهروندان، مسئولین محترم و خوانندگان خوب باوی سلام سالی سرشار از موفقیت و سلامتی را آرزومندم .
مهدی حمیدی – دانشجوی ارشد برنامه ریزی شهری